De Amerikaanse Lara Prescott is vernoemd naar het vrouwelijke hoofdpersonage uit de roman Dokter Zhivago. Dit boek geeft niet alleen een liefdesverhaal weer, maar ook de gebeurtenissen rond de Russische Revolutie en de burgeroorlog die daarop volgde. Toen de CIA documenten vrijgaf waarin ze beschreven een rol te hebben gehad in de publicatie en verspreiding van deze roman, werd Prescott’s interesse gewekt. Na veel research over de hele wereld gedaan te hebben rondom de geschiedenis van Dokter Zhivago, schreef Prescott haar eigen roman. Haar debuut kreeg de titel Wat we niet vertelden.

De tekst op het omslag
1956. Boris Pasternak legt de laatste hand aan zijn roman Dokter Zhivago, wetend dat het Russische volk hem nooit zal kunnen lezen. De CIA wil het boek, op het hoogtepunt van de Koude Oorlog, inzetten als cultureel wapen. Voor deze missie worden twee secretaresses uit de typeklas van de CIA gehaald, de ervaren Sally en getalenteerde nieuweling Irina. Hun opdracht: de Russische editie koste wat kost Rusland in smokkelen en verspreiden. Geen gemakkelijke opdracht, maar ze mogen niet falen – dit boek kan de koers van de wereldgeschiedenis bepalen.

Van oost naar west en weer terug
Prescott vertelt het verhaal vanuit oostelijk en westelijk oogpunt. In het oosten krijgen Boris en zijn minnares Olga het woord. De Sovjet-Unie ziet Dokter Zhivago -een boek dat nog niet eens gepubliceerd is- als aanval, onder andere op de socialistische waarden van de Russische Revolutie. Daarom zorgt alleen het gerucht van de roman al voor veel moeilijkheden in het leven van Boris en Olga. Als Boris ondanks de bezwaren besluit het boek te verkopen aan een Italiaanse uitgever, wordt het vertaald naar het Engels en uitgegeven. In het westen, bij de CIA om precies te zijn, hebben ze wel oren naar het boek. Irina en Sally, twee vrouwelijke spionnen, krijgen als taak het boek terug te smokkelen naar Rusland om daar de mensen te beïnvloeden.

De keuze van Prescott om het verhaal alternerend vanuit oost en west te beschrijven, is een goede. Het zorgt voor spanning in en veelzijdigheid van het verhaal. Dat Prescott ervoor heeft gekozen elke kant ook vanuit meerdere personages te belichten, zal niet iedereen tevreden stellen. Enerzijds zorgt het voor verdieping van het verhaal, anderzijds voor een beperking in het uitdiepen van de personages. De gevoelens, gedachten en overwegingen ten opzichte van het publiceren van de roman beschrijft Prescott helder en doordacht. Dat beetje extra – waardoor je je volledig kunt verliezen in de personages – ontbreekt echter en creëert afstand tussen de lezer en het verhaal.

“Maar op die bewuste dag in oktober ging het helemaal anders. Er zat niemand bij de receptie, de kantine was leeg, net als alle bureaus die aan de bureaus van de typisten grensden.“

Feit en fictie knap verweven
Prescott heeft feit en fictie knap weten te verweven. Ze geeft zelf aan dat de verhaallijn uit het oosten op feiten en documenten gebaseerd is. De verhaallijn uit het westen zou meer fictie zijn, maar ook daar heeft ze feitelijke bronnen gebruikt om de settingen neer te zetten. En dat merk je! De details waarmee Prescott de omgevingen weet te beschrijven, zijn buitengewoon. Je waant je als lezer moeiteloos in de jaren ’60. Je hoort de typemachines en ruikt de rook in een cocktailbar. Het leest heerlijk. Dat er zoveel op werkelijkheid berust, maakt het verhaal des te aangrijpender. Het maakt je bewust van de rol van kunst en boeken in die tijd en de politieke spellen die ermee gespeeld werden. Iets wat je je op dit moment haast niet meer kunt voorstellen, maar daarom des te belangrijker is om te beseffen.

Wat het verhaal had kunnen verrijken, was het geven van meer informatie over het bekende Dokter Zhivago. Prescott laat wat dat betreft namelijk veel ongezegd. Als lezer moet je zelf op zoek naar de inhoud van het boek, net als naar de betekenis van het boek voor de Sovjet Unie. Door daar meer aandacht aan te besteden, al was het maar door een subtiele zin hier en daar, had Prescott haar roman toegankelijker en completer kunnen maken.

Conclusie
Kortom, dit boek van Lara Prescott is krachtig, neemt je mee naar de jaren ’60 en de zaken die speelden in de Sovjet-Unie en bij de CIA in die tijd. Ondanks de ervaren afstand tussen lezer en personages en het ontbreken van wat meer informatie over Dokter Zhivago, is Wat we niet vertelden een boek dat je bijblijft. Prescott’s schrijfstijl is mooi en doordat het verhaal grotendeels op feiten is gebaseerd, is het des te aangrijpender. De combinatie van geschiedenis, politiek, romantiek en ambitie is uniek. Mocht je nog niet bekend zijn met Dokter Zhivago, dan ga je na het lezen van dit boek -net als ik- geheid op zoek naar een exemplaar!

In het kort

Titel: Wat we niet vertelden
Auteur: Lara Prescott
Uitgever: The House of Books
Jaar van uitgave: 2019
Aantal pagina’s: 391
Serie of stand-alone: Stand-alone
Leesfragment: niet beschikbaar
Beoordeling: