Manuel Vilas is een Spaanse auteur. In zijn thuisland heeft hij een behoorlijke reputatie opgebouwd: zijn poëzie, essays en romans worden veelal vol lof ontvangen. Met zijn roman Ordesa (naar het Nederlands vertaald door Trijne Vermunt) wil hij een internationale doorbraak maken.

De tekst op het omslag
Een man staat op een kruispunt in zijn leven. Wanneer allebei zijn ouders overleden zijn, ervaart hij de totale zinloosheid van het bestaan. Zijn huwelijk is gestrand, zijn gezin heeft hij verloren, zijn verleden is weggevaagd. Hij belandt in een existentiële crisis en wordt beheerst door een gevoel van gemis en verlatenheid. In korte, vaak ontroerende maar ook geestige hoofdstukken haalt Vilas herinneringen op aan zijn jeugd, zijn ouders en andere familieleden en vertelt hij over zijn latere leven, zijn twee zoons, zijn drankzucht en zijn mislukte huwelijk. Deze persoonlijke familiekroniek speelt zich af tegen het decor van een vermolmd Spanje van de afgelopen decennia. Hij koppelt de gebeurtenissen in zijn leven aan de staat van zijn land: corruptie en inhaligheid, katholicisme, armoede en de geslotenheid van de Spanjaarden als het op persoonlijke, familiaire kwesties aankomt. De intieme familiekroniek is hierdoor ook een meeslepende kroniek van het moderne Spanje, geschreven in een sprankelende lyrische taal.

Waardevolle woorden
In Ordesa reflecteert de naamloze hoofdpersoon in korte, genummerde hoofdstukken op fragmenten uit zijn leven. Daarvoor start hij vaak met rake observaties. Vervolgens maakt hij bijzondere en intrigerende vergelijkingen. Deze hebben bijvoorbeeld te maken met muziek. De observaties en vergelijkingen leiden hem tot filosofische overwegingen. Over het leven, de dood en alles daar tussenin. Hij gebruikt daarvoor prachtige, poëtische verwoordingen. Zo concludeert hij: “Zonder vreselijke gebeurtenissen, of gebeurtenissen überhaupt, zonder actie, zonder verwikkelingen, heeft ons leven verhaal noch plot, en bestaat het niet.” De lezer krijgt het gevoel door het verhaal te zweven en op een hoger niveau naar het leven van de man te kijken. Dit maakt Vilas een ware woordenkunstenaar.

“Ik word gek van het van het achtergrondgeluid van het leven van mijn ouders, dat overal te horen is.“

Angst
Vilas snijdt in zijn mijmeringen tijdloze thema’s aan. Een thema dat sterk vertegenwoordigd is, is angst. De hoofdpersoon is bang om zijn ouders te verliezen, om ze te vergeten. Hij is evengoed bang om in dezelfde patronen als zijn ouders te vervallen. Hij is bang voor zijn kinderen, omdat ze zoveel voor hem betekenen. Hij is bang voor de liefde, maar ook bang om alleen te zijn. Zijn angst om niet goed genoeg te zijn, is misschien wel het grootst. De manier waarop Vilas dit met de eerdergenoemde waardevolle woorden beschrijft, maakt zijn beschouwingen ongekend.

Kortom
Het gemijmer in Ordesa leidt tot gemijmer bij de lezer. Hoe denkt hij of zij over de thema’s die worden aangesneden? De prachtige woorden die Vilas gebruikt om alledaagse zaken te beschrijven, laten zijn achtergrond als dichter naar voren komen. Het blijft onduidelijk welk deel van het verhaal gebaseerd is op het leven van de auteur en welk deel fictief is. Dat is niet erg. Hoe angst, expliciet of tussen de regels door, belicht wordt, zal bij iedereen voor herkenning zorgen. Toch blijft het verhaal vrij vlak. Sommige hoofdstukken kan de lezer rustig overslaan en een zekere urgentie om door te willen blijven lezen, blijft uit. De wil om door te lezen ontbreekt echter niet, want zowel Vilas’ constructie van het verhaal als zijn woordgebruik zijn uit de kunst.

In het kort

Titel: Ordesa
Auteur: Manuel Vilas
Uitgever: Podium
Jaar van uitgave: 2020
Aantal pagina’s: 371
Serie of stand-alone: Stand-alone
Leesfragment: niet beschikbaar
Beoordeling: