Beste vrienden – Kamila Shamsie

Kamila Shamsie is geen vreemde naam in de hedendaagse literatuur. Zo is Huis in brand afkomstig van deze Brits-Pakistaanse. Het boek werd voor verschillende literaire prijzen genomineerd, waaronder de Man Booker Prize, en won de Women’s Prize for Fiction. Onlangs verscheen een nieuwe titel van Shamsie. Dit verhaal draagt de titel Beste vrienden (naar het Nederlands vertaald door Anne Jongeling). Het draait om de vriendschap tussen Maryam en Zahra. De meiden verschillen als dag en nacht. Is hun vriendschap sterk genoeg om hun verschillen en de spoken uit het verleden te overleven?

De tekst op het omslag
De aantrekkelijke en zelfverzekerde Maryam en de leergierige en serieuze Zahra zijn beste vrienden sinds hun kindertijd in Karachi, hoewel ze totaal verschillend zijn en andere dromen hebben. Op de avond dat Pakistan de eerste vrouwelijke premier kiest en de wereld er even zonniger uitziet, komt aan die dromen een abrupt einde door een snelle en ondoordachte beslissing. Dertig jaar later wonen Zahra en Maryam in Londen en zijn ze nog steeds beste vrienden. Zahra staat aan het hoofd van Engelands grootste burgerrechtenorganisatie, terwijl Maryam een techondernemer is die steeds meer toegang krijgt tot de bevoorrechte elite met macht. Wanneer twee figuren uit hun jeugd opeens weer op hun pad komen, moeten ze echter hun fundamentele verschillen onder ogen zien. Zal hun vriendschap dit overleven?

(Perceptie van) Gevaar
De plot bestaat uit twee delen. Het eerste deel beslaat de jeugd van twee heel verschillende vriendinnen in Karachi. De lezer leert over de uitdagingen waar de meisjes en vrouwen in Pakistan mee te maken krijgen, de politieke onrust en over de verschillen in sociale klasse. Deze thema’s worden knap door de plot verweven. In het tweede deel zijn de meiden opgegroeid tot vrouwen. Ze wonen in Londen. Ook hier staan uitdagingen waar vrouwen mee te maken krijgen centraal. Net als hedendaagse thema’s, zoals privacy en artificial intelligence. De opdeling van het boek voelt wat kunstmatig. Het geeft de lezer net niet voldoende context om de ontwikkeling van de vriendschap, met name in de periode die niet wordt beschreven, te begrijpen. In beide delen staat gevaar – of de perceptie daarvan – centraal. Een snel verhaal dat je op het puntje van je stoel houdt is dit niet. Beste vrienden voelt als een studie van gevaar voor vrouwen, en hoe dit door verschillende percepties een vriendschap kan beïnvloeden, in verschillende omgevingen en tijden. Shamsie heeft daar knap woorden voor weten te vinden.

“(…) alsof hun veertigjarige vriendschap een les was in de ondoorgrondelijkheid van de ander.”

Uitersten
Beste vrienden draait – zoals de titel al doet vermoeden – om twee beste vrienden: Maryam en Zahra. De meiden verschillen op meerdere vlakken en zijn haast uitersten. De een is leergierig(er) en serieus, de ander zelfverzekerd(er). De een komt uit een welgestelde familie, de ander uit een familie waar geld minder vanzelfsprekend was. De een komt uit een familie waar politiek een grote rol speelt, de ander uit een familie waar dat niet het geval was. Deze verschillen hebben invloed op hun levens en maken twee sterke karakters. De bespreking van hun gevoelens, gedachten, krachten en tekortkomingen maakt dat de lezer zich goed in hen kan inleven. Tegelijkertijd vraagt ze zich dan ook wel af waarom specifieke voorvallen in hun vriendschap zo lang onbesproken zijn gebleven.

Kortom
Met Beste vrienden heeft Shamsie een knappe studie van (de percepties van) gevaar voor vrouwen in verschillende omgevingen en tijden neergezet. Maryam en Zahra zijn interessante karakters en hun vriendschap is intrigerend om te volgen. Het verhaal is niet zo snel en schokkend als Huis in brand, maar zeker de moeite waard.

Beoordeling