Esi Edugyan (1978) is een Canadese auteur, die succesvol debuteerde met haar Half-blood blues. Haar derde roman verscheen onlangs in het Nederlands (vertaald door Catalien van Paassen), met als titel Washington Black. Dit boek werd volop geroemd: het won de Giller Prize en werd genomineerd voor de Man Booker Prize. En ik kan me daar helemaal in vinden!

De tekst op het omslag
Wanneer Washington Black, een elfjarige slaaf op een suikerplantage in Barbados, de persoonlijke bediende van de excentrieke Titch Wilde wordt, krijgt hij de kans op een nieuw leven. Titch is bioloog, ontdekkingsreiziger en uitvinder, geobsedeerd door zijn creatie: de heteluchtballon. Maar de dood van een familielid vermorzelt zijn idealistische plannen en Washington komt in gevaar. Ze besluiten te vluchten, maar dan verdwijnt Titch. Washington moet zijn weg alleen zien te vinden, op zoek naar echte vrijheid.

Edugyan neemt je mee op een ongelooflijk avontuur, van de zengende rietsuikervelden van Barbados tot de ijzige woestenij van het Canadese Noorden, in haar bijzondere roman over identiteit, vrijheid, liefde en verlossing.

‘Hoe was dat, Kit? Vrij?’
‘O, kind, het is met niets vergelijkbaar. Als je vrij bent kun je doen wat je wilt.’
‘Kun je gaan waarheen je maar wilt?’
‘Je kunt gaan waarheen je wilt. Je staat op hoe laat je wilt, Als je vrij bent,’ fluisterde ze, ‘hoef je geen antwoord te geven als iemand je iets vraagt. Je hoeft geen werk af te maken waar je geen zin in hebt. Je loopt gewoon weg.’
Ik sloot vol verwondering mijn ogen. ‘Is dat echt waar?’

Hartverwarmende personages
Edugyan heeft de personages in Washington Black schitterend neergezet. Zonder moeite krijgt de lezer een band met bijpersonages Titch (de broer van de slavenhouder), [moeder] (een andere slaaf) en [vrouw] (een vriendin). Maar het hoofdpersonage Washington maakt de meeste indruk. Dit komt ook door de tastbare ontwikkeling die hij doormaakt. Zodra hij samen met Titch ‘ontsnapt’ van de plantage op Barbados, waar hij zijn hele leven heeft gewoond en de nieuwe, echte wereld betreedt, valt hij van de ene verbazing in de andere. Zo ziet hij voor het eerst sneeuw en een tweeling. De gevoelens die dit bij Washington oproept, beschrijft Edugyan heel treffend. Ook in het aangaan van relaties verandert Washington: het ‘ondergeschikte’ gevoel aan anderen dat is ontstaan in zijn rol als slaaf op de plantage, verdwijnt langzaam. Zijn zelfvertrouwen wordt groter. Toch blijft dit een heikel punt, en de worstelingen die Washington daarmee heeft maken hem een interessant personage en het verhaal diepgaand.

Een onvoorstelbaar avontuur in een andere tijd
De tijd waarin dit verhaal zich afspeelt is afschuwelijk. Het is het einde van de zeventiende eeuw en slaven zijn de normaalste zaak van de wereld. Daarom is het des te mooier dat Edugyan ons meeneemt op avontuur. Ze ontwijkt de heftige tijden en gebeurtenissen die zich afspelen op plantages niet (deze worden namelijk ook beschreven), maar geeft een breder perspectief door de doordringende effecten van slavernij in verschillende settings te beschrijven. Het verhaal laat je verschillende plekken van de wereld zien: naar hoge toppen en diepe dalen; op het land, door de lucht en in de zee; en van Barbados tot Canada en Engeland. Edugyan’s schrijfstijl verdient hier een groot compliment: als lezer waan je gemakkelijk in elke setting, hoe deze er ook uitziet en hoe ver deze ook van je afstaat. De beeldende beschrijvingen en details zorgen daarvoor. De plot van Washington Black is niet altijd even duidelijk: waar wil Washington naartoe? Totdat hij zelf de reden van zijn reizen beseft en dit expliciet noemt. Dat is een prachtig moment. Ten slotte moet genoemd worden dat het boek lastig weglegt: elke stap die Washington in zijn avontuur maakt, wil je achterhalen. En het einde? Dat is verrassend, open en zorgt dat je nog lang over het verhaal nadenkt.

‘U kunt uw neger beter benedendeks bij de andere dieren houden,’

Conclusie
Kortom, Washington Black is een geweldig boek. Het maakt een zwaar onderwerp als slavernij toegankelijk voor iedereen. Washington is een prachtig personage, wiens gevoelens, gedachten en ontwikkeling aandachtig zijn uitgewerkt. Edugyan heeft daarnaast de verschillende omgevingen waar het verhaal zich in afspeelt moeiteloos tot leven gebracht. Als het boek gezien wordt als een taart, is het ontroerende einde daar een kers op. En van die taart moet je absoluut een hap nemen!

In het kort

Titel: Washington Black
Auteur: Esi Edugyan
Uitgever: Uitgeverij Signatuur
Jaar van uitgave: 2019
Aantal pagina’s: 445
Serie of stand-alone: Stand-alone
Beoordeling: