De naam David Mitchell doet bij haast iedere leesfanaat een belletje rinkelen. Titels als Wolkenatlas, Tijdmeters en Droomnummernegen zijn allemaal van zijn hand. De boeken zijn afzonderlijk te lezen, maar Mitchell weet op een creatieve manier zijn personages uit het ene verhaal in een ander te laten terugkomen. Dat gebeurt óók in zijn meest recente roman, Utopia Avenue (naar het Nederlands vertaald door Harm Damsma en Niek Miedema). Dit inhoud van het boek is net zo verrassend, psychedelisch en indrukwekkend als zijn omslag.

De tekst op de omslag
Utopia Avenue was hot en happening in 1967-1968. Het was de eigenzinnigste band ever, al heb je er nog nooit van gehoord. In de psychedelische dampen van Londen spinnen folkzangeres Elf Holloway, gitaarwonder Jasper de Zoet, bluesbassist Dean en drummer Griff goud uit hun onwaarschijnlijke combinatie. Ruige tochten langs achterafzaaltjes, seks, drugs en roem in Soho, nieuwe drank en oude demonen, ups en downs: alles is stof voor de songs op hun enige twee lp’s. Glorietijden in Amsterdam, gevangenis in Rome en onvoorzien gevaar in Amerika: uiteindelijk houdt de band op te bestaan.

Psychedelisch
Soms is een boek zo overweldigend dat het starten van een recensie een hele opgave is: er is zóveel over het boek te vertellen, dus waar te beginnen? Dat is ook het geval bij Utopia Avenue. Het doet ergens denken aan de film Bohemian Rapsody en aan een donkerdere versie van Daisy Jones & The Six. De opbouw van het verhaal is chronologisch, maar flashbacks helpen de personages beter te leren kennen. Elke fase van de band wordt weergegeven door een album, en de verschillende tracks vormen de hoofdstukken die vanuit het perspectief van de schrijver worden verteld. De vele thema’s die worden behandeld zijn sterk uiteenlopend en de details maken het een rijk verhaal. De psychedelische omslag past het verhaal naadloos. De bandleden hebben letterlijke ongeremde en nieuwe ervaringen door bijvoorbeeld drugs. Door Jasper’s auditieve schizofrenie ervaart de lezer hoe de geest de mens kan sturen en de science-fiction elementen versterken dit. Tot slot zijn er ook de overwelmende belevenissen van de band. Van hun ontstaan tot hun doorbraak en verder tot hun einde: de tot voorheen onbekende ervaringen maken hen tot andere mensen. De manier waarop Mitchell het geheel in woorden heeft weten te vangen, maakt zelfs het lezen van dit boek ook een psychedelische ervaring.

“Elf waagt nog een poging: ‘Oké, als wie willen jullie klinken?’ De drie muzikanten antwoorden in koor: ‘Onszelf.’“

Personages om over te blíjven lezen
Het boek leest enorm vlot en de lezer kan zich moeiteloos inleven in de bandleden. Mitchell weet ieder personage door details en met veel gevoel tot fascinerende, levensechte mensen te maken. Als er toch een punt van kritiek geplaatst moet worden, is dat niet alle personages evenveel uitgewerkt worden. Waar de lezer Elf en Jasper haast naast zich voelt zitten, worden Dean en Griff in mindere mate geduid. Terwijl zij óók zo interessant zijn! Dat dat op de achtergrond blijft, heeft geen nadelen voor het verhaal. De lezer is echter wel nieuwsgierig naar hen en had graag gezien dat Mitchell ook hen verder had uitgewerkt. Hoe gaat Griff om met het verlies dat hij te verwerken krijgt? En wat voor invloed heeft Dean’s relatie met zijn vader op de verschillende fasen van zijn leven? Maar.. dat is ook precies wat het boek zo goed maakt: na een verhaal van ruim 600 pagina’s heeft de lezer nog geen genoeg van de band. Dat is de kracht van Mitchell’s fantastische schrijfstijl.

Kortom
Utopia Avenue is uniek en overweldigend, in de meest positieve zin van het woord. De lezer blijft geboeid tot aan het einde: ieder personage is zo fascinerend en Mitchell schrijft zo gedetailleerd, dat de lezer bij het dichtslaan van het boek smeekt om een vervolg en direct opnieuw begint met lezen om alles nóg beter in de gecreëerde wereld te plaatsen. Het is een boek dat je gelezen moet hebben.

In het kort

Titel: Utopia Avenue
Auteur: David Mitchell
Uitgever: Meulenhoff
Jaar van uitgave: 2020
Aantal pagina’s: 650
Serie of stand-alone: Stand-alone
Leesfragment: klik hier
Beoordeling: