Nguyen Phan Que Mai werd geboren tijdens de Vietnamoorlog en ze leefde in de nasleep ervan. De bergen zingen (naar het Nederlands vertaald door Mary Bresser) kwam daaruit voort. De roman is de belichaming van haar verlangen om haar grootmoeders te leren kennen “en om de ondervertegenwoordigde vrouwen en kinderen een stem te geven; zij hebben vaak het meest te lijden van de gevolgen van oorlogen, maar moeten hun verdriet verbergen om steun en troost te bieden aan terugkerende soldaten.” Dat heeft ze prachtig gedaan: de roman is anders dan alle anderen die je hebt gelezen en is (een van) de eerste die zo’n breed en tegelijkertijd diepgaand beeld van de Vietnamoorlog geeft. 

De tekst op het omslag
De jonge Huong groeit op tijdens de oorlog in Vietnam. Haar ouders en ooms hebben zich aangemeld bij het leger en vertrekken via de Ho Chi Minh-route om te vechten tegen het Amerikaanse leger. Huong blijft met haar oma achter in Hanoi. Het dagelijks leven is moeilijk, maar haar oma, geboren in 1920, vertelt Huong haar eigen levensverhaal. Over de Franse bezetting van Vietnam, de Japanse invasie, haar leven op de boerderij en hoe ze die met haar zes kinderen gedwongen moest verlaten door de landbouwhervormingen.

Samen vormen de verhalen een ontroerend, persoonlijk portret van het leven in Vietnam tijdens de twintigste eeuw, dat verhaalt over de vier generaties van deze familie, en over hoe ieder lid gevormd is door de geschiedenis van Vietnam.

Sterk neergezette opbouw én personages
Het boek bestaat uit verschillende hoofdstukken, elk vertelt uit het perspectief van oma Dieu Lan (het verleden) of haar kleindochter Huong (het nu). De combinatie van de verhaallijnen geeft een duidelijk beeld van Huong’s moeder, maar ook andere familieleden worden belicht. Zo krijgt de lezer een beeld van de Vietnamoorlog en zijn effect op meerdere generaties van de familie Tran. Deze opbouw is sterk: het houdt de aandacht van de lezer vast, omdat je steeds wilt verder lezen om te achterhalen hoe het verleden de personages in het heden heeft gevormd. Dat de oorlog daar een grote rol in heeft gespeeld, staat buiten kijf. De weerslag hiervan op de psyche van ieder personage en de familiebanden heeft Que Mai goed in woorden weten te vatten. De mooie, soms haast poëtische, beeldende zinnen brengen de emoties van de personages krachtig over. Zo goed, dat de lezer zich zonder moeite in hen kan verplaatsen. Zelfs wanneer de personages gruwelen meemaken die de lezer in zijn ergste fantasieën niet had kunnen bedenken.

“De beproevingen die het Vietnamese volk in de loop van de geschiedenis heeft moeten doorstaan, zijn als de hoogste bergen. Sta je te dichtbijt, dan kun je de toppen niet zien. Maar zodra je buiten het gewoel van het leven bent gaan staan, dan kun je alles overzien…“

Verrijking
Que Mai’s eerdergenoemde beeldende zinnen doen de lezer zich moeiteloos in het verre oosten wanen. Dat de spreekwoorden in het Vietnamees zijn opgenomen, voordat de vertaling wordt gegeven, dompelt de lezer nog meer onder in de Vietnamese cultuur. De opbouw van het boek, die de Vietnamoorlog vanuit verschillende generaties en personages belicht, zorgt ervoor dat de lezer een breed beeld krijgt van de gruwelen die in die tijd zijn voorgevallen. Dat maakt het boek enorm leerzaam: hoewel iedereen tijdens een geschiedenisles hoorde over Agent Orange, laat dit boek de betekenis ervan voor de inwoners van het land zien. Que Mai zorgt ervoor dat de kennis van vrijwel iedere lezer verrijkt wordt.

Kortom
Deze familiesaga is werkelijk schitterend. Naast dat het -naar mijn weten- een van de weinig boeken is die zo’n duidelijk, breed en gedetailleerd beeld geeft van de Vietnamoorlog, verdient Que Mai’s schrijfstijl en de manier waarop ze haar personages neerzet alle lof. Dat maakt dat De bergen zingen zeker in de smaak vallen zal vallen bij liefhebbers van historische fictie, maar een must-read is voor iedereen. 

In het kort

Titel: De bergen zingen
Auteur: Nguyen Phan Que Mai
Uitgever: Signatuur
Jaar van uitgave: 2020
Aantal pagina’s: 420
Serie of stand-alone: Stand-alone
Leesfragment: klik hier
Beoordeling: