De overlevenden – Alex Schulman

De Zweedse Alex Schulman is journalist, podcast-presentator en schrijver. Na verschillende autobiografische boeken, heeft hij nu zijn debuutroman geschreven. Dit kreeg de titel De overlevenden (naar het Nederlands vertaald door Angélique de Kroon). Het verhaal raakt en is meeslepend.

De tekst op het omslag
Drie broers keren terug naar het vakantiehuis bij het meer waar twintig jaar eerder een ongeluk heeft plaatsgevonden dat hun leven voor altijd heeft veranderd. Ze hebben de as van hun overleden moeder mee om uit te strooien. Dat het hun moeders wens was om niet naast het graf van hun vader uitgestrooid te worden, ontdekken ze pas de avond voor de crematie via een brief die de broers in haar appartement vinden. Benjamin bestuurt de auto, Pierre zit naast hem en Nils zit op de achterbank. Het is een reis naar hun verleden, naar een tijd waarin ze als jongens door hun ouders volledig aan hun lot werden over gelaten. Nu zijn ze jongemannen, uit elkaar gegroeid, maar nog altijd verbonden door een gedeelde geschiedenis van strijd om de aandacht van hun vader, en om de onvoorspelbare liefde van hun moeder. Door haar dood raakt alles in een stroomversnelling en de spanning tussen de broers loopt op. Welke tragedie heeft zich destijds precies afgespeeld?

Verzwijgen en onthullen
De overlevenden vertelt afwisselend over het verleden en het heden van de drie broers, steeds door de ogen van Benjamin. Schulman gaat daarbij mooi terug in de tijd en gebruikt de laatste zin van een hoofdstuk als eerste zin van een nieuw hoofdstuk. Het onheil en de mysterie weet Schulman knap over te brengen – onder andere door gedoseerd te verzwijgen en te onthullen. Toch zorgt met name het verzwijgen er ook voor dat de lezer soms wat aangrijpingspunten mist: waar gaat het verhaal naartoe? Het slot onthult. Het is verrassend en verandert de kijk van de lezer op het verhaal, om het verhaal vervolgens het liefst nog eens opnieuw te lezen. Dit met name om de onthulling te relateren aan de eerdere voorvallen in het boekt.

“Het gewicht van alles wat zich nu voordoet is enorm, maar het meeste heeft natuurlijk al plaatsgevonden. Wat zich hier op de stenen trap afspeelt, de tranen van de drie broers, hun gezwollen gezichten en al het bloed, is slechts de buitenste ring in het water, degene die het verst verwijderd is van het inslagpunt.”

Mooie, krachtige taal
Schulman gebruikt mooie, krachtige taal om over het levens van dit disfunctionele gezin te vertellen. Aandacht voor details en de (gepercipieerde) gevoelens van de personages zorgen ervoor dat de lezer zich moeiteloos in het vakantiehuis bij het meer in Zweden en soms ook onderdeel van het gezin kan wanen. Het verhaal raakt en is meeslepend.

Kortom
De overlevenden heeft sterke personages en een mooie opbouw. Schulman’s schrijfstijl draagt bij aan het mysterieuze karakter van het verhaal: het spel van verzwijgen en onthullen verstaat hij goed. De lezer had al eerder in het verhaal wat aanwijzingen kunnen gebruiken over de verrassende wending in de ontknoping – daarvoor is het soms wat ‘zwemmen’ voor de lezer. Desalniettemin is het een boek dat je moet ervaren: het slechts 233 pagina’s verhaal zal zeker bijblijven.

Beoordeling