Praat met mij – T.C. Boyle

De Amerikaanse T.C. Boyle heeft al heel wat romantitels op zijn naam staan. Zo schreef hij bijvoorbeeld Oost is oost, Verloren nachten en De tortillagrens. Praat met mij (naar het Nederlands vertaald door Kees Mollema) is zijn meest recente werk. Dit boek gaat over de relatie en communicatie tussen mens en dier – chimpansees om precies te zijn. Het is intrigerend en zoomt in op heel interessante vraagstukken. Tip: kijk ook deze video waarin Boyle over zijn roman verteld.

De tekst op het omslag
Sam, de tweejarige chimpansee die samen met de jonge wetenschapper Schemerhorn in een tv-show zijn opwachting maakt, kan in gebarentaal niet alleen een cheeseburger bestellen, maar ook zijn naam zeggen. Als een kind groeit hij op tussen onderzoekers en oppassers in Schemerhorns pleegfamilie. Wanneer de schuchtere Aimee erbij komt, ontstaat er tussen haar en Sam in korte tijd een zeer nauwe band; Sam lijkt zich tot een echt individu te ontwikkelen. De visie van Schemerhorn, die het menselijke in het dier ziet, maakt uiteindelijk geen school. Sam moet weg. Aimee bedenkt een krankzinnig plan om haar beste vriend te redden.

Fascinerend en hartverwarmend
De plot van Praat met mij is fascinerend. Boyle vertelt het verhaal door de ogen van verschillende personages. Het perspectief van Sam de chimpansee (geen aap!) is daarbij erg interessant. De manier waarop de naïeve Aimee verknocht raakt aan Sam, alleen maar op basis van een kort fragment in een tv-programma, en vervolgens betrokken wordt in het onderzoek van Schemerhorn en de opvoeding van Sam, zorgt tegelijkertijd voor een glimlach en een frons. Net als de manipulatieve manieren van Sam, overigens. Het verhaal ontvouwt zich in richtingen die de lezer misschien verwacht, maar die Boyle toch hartverwarmend en intrigerend weet neer te zetten. Dat maakt het een verhaal dat nog lang in je hoofd blijft rondspoken.

“Wat had een woord, welk woord dan ook, te maken met zijn situatie hier, in deze voortsnellende, onstuitbare stortvloed van het nu en de angst – BANG – die daarmee gepaard ging?”

Hart versus verstand
In dit boek spelen ethische afwegingen een belangrijke rol. Kan een dier worden als een mens? Moet een dier worden als een mens? Moeten dieren gedomesticeerd worden? Moeten dieren ingezet worden ten behoeve van medicijnen voor de mens? Ieder personage denkt anders over deze vragen. Aimee vertegenwoordigt het hart en Schemerhorn vertegenwoordigt het verstand in dat debat. Boyle beschrijft beide kanten fantastisch en doet de lezer meermaals twijfelen aan de eigen standpunten. Dat maakt het boek interessant en bij vlagen ook ongemakkelijk. En dat is precies wat een goede auteur teweeg moet brengen met zijn verhaal!

Kortom
Praat met mij is zo’n verhaal dat je met geen ander kunt vergelijken. Dat Boyle heeft geput uit bestaand onderzoek, maakt het boek nog fascinerender. De personages lijken het hart en het verstand te vertegenwoordigen in ethische afwegingen die betrekking hebben op de verhouding tussen dier en mens en zetten de lezer daarmee flink aan het denken. Het is een boek dat intrigeert en waar over gesproken moet worden!

Beoordeling