Jennifer Nansubuga Makumbi woont in Oeganda en dat is tevens het land waar haar verhalen zich afspelen. Makumbi’s debuutroman is Kintu. Onlangs verscheen een nieuw boek van haar hand, getiteld De eerste vrouw (naar het Nederlands vertaald door Josephine Ruitenberg). Het werd onder andere genomineerd voor The Sunday Times Best Fiction Books of the Year 2020. De eerste vrouw is een lijvige en leerzame roman die tot de laatste bladzijde intrigeert.

De tekst op het omslag
De eigenwijze Kirabo groeit op bij haar grootouders op het platteland van Oeganda. Ze wordt omringd door sterke vrouwen – haar grootmoeder, haar vele tantes en haar beste vriendin – maar ze voelt desalniettemin het gemis van de moeder die ze nooit heeft gekend. Wie is de vrouw die haar op de wereld heeft gezet? Hoewel haar familie haar wanhopig in bedwang probeert te houden gaat ze op zoek naar antwoorden. Deze zoektocht brengt haar bij Nsuuta, een vrouw die buiten de gemeenschap staat en haar niet alleen meer kan vertellen over haar verdwenen moeder, maar ook verhalen met haar uitwisselt. Ze leert Kirabo dat de rebelse kracht die in haar schuilt een eigenschap is van ‘de eerste vrouw’. De eerste vrouw, die onafhankelijk en vrij was, maar die zich eeuwenlang heeft moeten aanpassen. In deze tweede, epische roman van Makumbi volgen we Kirabo terwijl ze naar haar eigen plek op de wereld zoekt – een reis van het platteland naar de hoofdstad Kampala, van het veilige nest van haar grootouders naar het onbekende, luxe huis van haar vader. Op de achtergrond wordt haar land geteisterd door de bloedige dictatuur van Idi Amin en lijkt de wereld almaar ondoorgrondelijker te worden. De eerste vrouw is gebaseerd op het Oegandese scheppingsverhaal van de eerste vrouw. Een groots en tegelijkertijd diep persoonlijke roman over verlangen en rebellie, doordrenkt van oude tradities en feminisme. Een indringend portret over wat het betekent om een vrouw te zijn in een gezin, in een gemeenschap en in een land dat vastbesloten lijkt om ook haar onaangepaste ideeën te doven.

Om nooit te vergeten
In deze lijvige roman ziet de lezer Kirabo zich ontwikkelen van kind, tot opstandige puber, tot sterke volwassen vrouw. De ontwikkeling die ze doormaakt heeft Makumbi ontzettend mooi, met aandacht voor gevoelens en omgeving, weten neer te zetten. Ze maakt daarbij uitstappen naar het verleden. Door de kennis over het verleden van Kirabo’s familie, wordt Kirabo een nog completer personage. Kirabo’s kijk op en ervaring met de liefde, haar familie en het wonen in de stad zijn krachtig, complex, maar ook volledig onleefbaar. De lezer sluit haar zonder twijfel in het hart. Het epos De eerste vrouw, over het opgroeien van een sterke Oegandese vrouw, is er een om nooit te vergeten.

“Over de hele wereld bestaan verhalen die de menselijke heerschappij rechtvaardigen. Met die verhalen geven de mensen zich zoveel macht dat ze de wereld kunnen vernietigen als ze daar zin in hebben.”

Rijk
Kirabo groeit op in Oeganda. Makumbi leert de lezer veel over dit land. Over de geschiedenis van Oeganda, haar mythes en de rol van de man en de vrouw in de verschillende families. Over het verschil tussen arm en rijk, tussen de stad en het platteland, en wat dat met de mensen doet. Over nog zoveel meer. Het is dan ook een enorm rijk en leerzaam verhaal.

Kortom
De eerste vrouw is een onvergetelijk verhaal. Dat Makumbi kan schrijven, staat vast. Haar vlotte en beeldende pen zorgen ervoor dat de lezer zich volledig onderdompelt in Oeganda. Daarnaast weet ze schitterende personages neer en de kracht van de vrouw uiteen te zetten. De rijke context maakt het verhaal af. Elke bladzijde van dit lijvige boek boeit. Het is een verhaal om nooit te vergeten.

---

Beoordeling

---

---

Vergelijkbare boeken

---