Karl Marlantes heeft aan prestigieuze universiteiten gestudeerd, alvorens hij in de Vietnamoorlog heeft gediend. Dit laatste leidde hem tot het schrijven van boeken, zoals Matterhorn, een fictioneel boek over de Vietnamoorlog, en Oorlog voeren, een non-fictie boek waarin hij de morele en sociale bezwaren tegen oorlog uiteen zet. Inmiddels is zijn tweede fictionele werk verschenen, dat de titel De rivier kreeg (naar het Nederlands vertaald door Frans Reusink).

De tekst op het omslag
Een epische familiesaga over Finse immigranten en hun poging een plek te veroveren in het immens ruige landschap van het Amerikaanse Midden-Westen van begin twintigste eeuw

Aan het begin van de twintigste eeuw, wanneer de revolutie in Rusland ook haar tol eist in Finland, zien de drie Koski-kinderen – Ilmari, Matti en hun zus Aino – zich gedwongen om naar de Verenigde Staten te vluchten. Niet ver van de majestueuze Columbiarivier voegen zij zich bij andere Finnen in een houtkapgemeenschap in het zuiden van Washington, waar de eerste oogst van de kolossale oerbossen tot snelle ontwikkeling leidt en een radicale arbeidersbeweging zich begint te ontwikkelen.

De broers Ilmari en Matti worden geconfronteerd met zowel de opwinding als het gevaar van deze wildernis rond het grens-gebied – het beklimmen en kappen van bomen van wel honderd meter hoog – terwijl Aino, die als sterke en onafhankelijke vrouw meer van de boeken is, zich inzet voor de organisatie van de eerste vakbonden in de industrie. Ze proberen alle drie een nieuw thuis op te bouwen in een Amerika dat  razendsnel aan het veranderen is, maar ze trachten tegelijkertijd ook vast te houden aan tradities die ze van huis uit hebben meegekregen.

Natuurlijke personages
Deze lijvige familiesaga kent interessante personages. Ilmari is de eerste die naar Amerika vertrekt en is introvert. Dit zorgt ervoor dat hij in eerste instantie sterk op zichzelf aangewezen is. Matti is een pionier. Zijn creativiteit en doorzettingsvermogen zijn echter geen garantie voor succes. De positie van activist en socialist Aino in een mannenwereld is intrigerend. Door haar keuzes weet ze vast niet ieders sympathie voor zich te winnen, maar door Marlantes’ uitwijding over haar gevoelens en gedachten kan de lezer zich moeiteloos in haar inleven.  De opbouw, bestaande uit vijf delen, neemt de lezer bij de hand en laat de ontwikkeling van de Koski’s zien. Zij krijgen ieder met voor- en tegenspoed te maken. Liefde, sterfgevallen, geboorte, vriendschap, bedrog passeren de revue in de levens van de personages. Doordat dat lezer het niet altijd voelt aankomen, voelt het verhaal heel natuurlijk aan – het is precies zoals ieders leven verloopt.

“Van kleine elzen en sparren hadden ze een knuppelweg gemaakt die voor het pad van de grote houtblokken lag, waarna ze de uiteinden van die boompjes schuin afzaagden zodat de te verslepen stammen er niet achter zouden blijven haken, en ten slotte volgde de worsteling waarbij Ilmari soms onder het murmelen van liefkozende, vleiende, zoetsappige woordjes, maar soms ook vloekend, de stammen naar Deep River verplaatste.“

Details, details, details
Als er één ding is dat aandacht verdient in dit boek, is het de aandacht voor details. Die brengen heel veel moois. De gedetailleerde beschrijvingen, die ook nog eens prachtig en raak geformuleerd zijn, brengen het leven van de Finnen in het Noord-Oosten van Amerika moeiteloos tot leven. Ze geven een vernieuwend inkijkje in de Finse historie. De details over het werken in de bomenbranche zijn ongekend en levendig – de lezer voelt zich naast de houthakkers op Reder Lodge staan. Door de Finse taal in het verhaal te integreren, zorgt Marlantes ervoor dat de lezer zich nog sterker in de leefwereld van de Koski’s waant. Maar. Toch slaagt Marlantes er niet in om de aandacht van de lezer 766 pagina’s vast te houden. De details vragen veel van de lezer. Het verhaal kabbelt, waardoor de lezer erg zijn best moet doen om niet in diagonaal lezen te vervallen. Het gevoel dat de details hun waarde verliezen naarmate het verhaal vordert, moet weggedrukt worden: de details blijven namelijk de kracht van alle onderdelen van het verhaal.

Kortom
De rivier valt met geen ander boek te vergelijken. De lezer wordt meegenomen in de schitterende en natuurlijke ontwikkeling van de Koski’s. Op geen enkel moment heeft de lezer het gevoel te maken te hebben met fictionele karakters. De details maken het verhaal ongekend. Hoewel diezelfde details ook een struikelblok zijn, moet de lezer zich daardoor niet laten afschrikken. Neem de tijd om het boek tot je te nemen, is dan ook het advies. De beleving van een levensecht, intrigerend verhaal over een stuk historie dat zelden wordt belicht door de ogen van een krachtige familie, is de fantastische beloning.

In het kort

Titel: De rivier
Auteur: Karl Marlantes
Uitgever: Meulenhoff
Jaar van uitgave: 2020
Aantal pagina’s: 766
Serie of stand-alone: Stand-alone
Leesfragment: klik hier
Beoordeling: