De nietige miljoenen – Jess Walter

De Amerikaanse Jess Walter schreef menig kortverhaal en roman. Schitterende ruïnes is waarschijnlijk zijn bekendste werk. Het werd goed verkocht en door de New York Times en Washington Post aangemerkt als ‘Notable book‘. De nietige miljoenen (naar het Nederlands vertaald door Paul Bruijn en Nicolette Hoekmeijer) is zijn laatste boek. Het is een schitterend en indrukwekkend verhaal!

De tekst op het omslag
De broers Rye en Gig Dolan scharrelen hun kostje bij elkaar, liften mee op goederentreinen en staan bij corrupte koppelbazen in de rij voor een dag werk. Terwijl de zestienjarige Rye snakt naar een vaste baan en een eigen huis, droomt zijn oudere broer Gig van een betere wereld. Samen met andere vakbondsmannen strijdt hij voor een eerlijk loon en een fatsoenlijke behandeling. Rye deelt het idealisme van zijn broer niet en kiest zijn eigen weg, maar toch valt hij voor Elizabeth Gurley Flynn, een onverschrokken activiste en feministe. Gig daarentegen heeft een oogje op Ursula the Great, een stripteasedanseres die in een kooi optreedt met een vraatzuchtige poema. Zij brengt de jonge mannen in contact met een minstens zo gevaarlijke mijnmagnaat. De wereld van de broers is een wirwar van uitbuiters, mijnen, bordelen, kroegen en agenten, en het lijkt onmogelijk om daaruit te ontsnappen.

IJzersterk
De plot is prachtig en ijzersterk. Vanaf de eerste bladzijde wordt de lezer meegenomen naar de Verenigde Staten aan het begin van de twintigste eeuw. De opkomst van vakbonden verandert het werklandlandschap. Qua thema’s doet De nietige miljoenen daarom denken aan Marlantes’ De rivier. Het merendeel van het verhaal wordt verteld door de ogen van Rye. Walter wisselt zijn perspectief af met dat van bijpersonages. Deze bijpersonages zijn kleurrijk en geven het verhaal schwung. Door hun geschiedenis kan het verhaal (nog) beter in perspectief geplaatst worden. De droevige gebeurtenissen in deze roerige tijd weet Walter vol gevoel en soms met een grappige ondertoon (hallo Ursula the Great!) te vertellen.

“(…) hij keek naar zijn broer, naar Jules, naar Walsh en Little, naar Everett de kruier en naar de knechten, naar een handvol anderen in versleten kleren en met een verweerd gelaat, dit leger van berooide en beschadigde mannen, die er nu samen voor stonden, maar ook alleen, ieder op weg naar zijn eigen horizon.”

Personages maken het verhaal
De personages maken het verhaal. Niet alleen de eerdergenoemde bijpersonages worden sterk neergezet door Walter, dat gebeurt ook met de hoofdpersonages. Elizabeth is sterk, een feministe die opkomt voor de rechten van arbeiders en tegelijkertijd worstelt met zenderdiscriminatie. Rye is zachtaardig, maar worstelt daarmee: is het goede altijd het beste voor iedereen? Vooral de liefde voor zijn broer Gig maakt het lastig om op het rechte pad te blijven. De broederliefde is een grote kracht van dit verhaal: het draait niet om de woorden, maar om de daden van de broers. Dat is hartverwarmend.

Kortom
De nietige miljoenen is een melancholisch en mooi verhaal. Het belicht een interssant stuk geschiedenis. Ook is er een grote rol voor literatuur weggelegd, wat bij iedere Tolstoj-liefhebber voor een glimlach op het gezicht zal zorgen. Rye, Elizabeth en Ursula zijn fantastische personages. Ja, Walter kan schrijven en weet hoe hij een sterk verhaal moet opbouwen! Ik kan niet wachten op zijn volgende werk.

Beoordeling