Het eiland van de verdwenen bomen – Elif Shafak

Elif Shafak schrijft in zowel het Turks als in het Engels. Haar boeken worden wereldwijd gelezen. 10 minuten, 38 seconden in deze vreemde wereld is bijvoorbeeld ook van Shafak’s hand afkomstig. Dit boek stond op de shortlist van de Man Booker Prize. Het eiland van de verdwenen bomen (vanuit het Engels vertaald door Manon Smits) is de meest recente roman van Shafak. Een erg indrukwekkende roman, welteverstaan.

De tekst op het omslag
Cyprus, 1974. Kostas en Defne ontmoeten elkaar heimelijk in de plaatselijke taverne, onder de vijgenboom die door een holte in het dak omhoog groeit. Dat is de enige plek waar zij, een Turkse, en hij, een Griek, elkaar ongezien kunnen treffen. Dan breekt de oorlog uit. Kostas wordt naar een oom in Londen gestuurd, Defne blijft achter. Tientallen jaren later probeert hun dochter Ada, na de dood van haar moeder, de geheimen van haar familie te ontwarren. Het enige aanknopingspunt dat Ada heeft, is een vijgenboom die in de achtertuin groeit.

Bitterzoet
In Het eiland van de verdwenen bomen onderzoekt Ada de geschiedenis van haar ouders en de geheimen die zij tot dan toe niet heeft weten te ontrafelen. Het is een bitterzoet liefdesverhaal, waarin de geschiedenis van Cyprus een grote rol speelt. De strijd, en de bijkomende gruwelen, tussen de Turken en de Grieken is hartverscheurend. De combinatie van het liefdesverhaal en de geschiedenis én Shafak’s prettige schrijfstijl, maken een stuk geschiedenis waar ik nog niet veel over heb gelezen erg toegankelijk. De personages blijven echter wat op afstand: Kostas, Defne en Ada had ik nog beter willen leren kennen.

“De waarheid is een wortelstok, een ondergrondse plantenstengel met zijscheuten. Je moet diep graven om erbij te kunnen en als je haar eenmaal bloot hebt liggen, moet je haar respectvol behandelen.“

Een bijzondere stem
Wat dit verhaal zo bijzonder maakt, is het vertelperspectief van de vijgenboom. Ze biedt een metaperspectief van alle gebeurtenissen die zich voordoen. Dit helpt de lezer de gebeurtenissen (beter) te plaatsen en in perspectief te zetten. Shafak doet dit prachtig, namelijk door het trekken van parallellen tussen bomen, de natuur en het leven van Kostas en Defne. De vergelijking tussen mensentijd, bomentijd en verhalentijd maakt indruk (p. 55). Het geeft een haast poëtische sjeu aan het boek. De vijgenboom heeft een unieke stem en maakt het verhaal extra bijzonder.

Kortom
Het eiland van de verdwenen bomen maakt indruk. Hoewel de personages wat op afstand blijven (ik had Kostas, Defne en Ada graag nog beter leren kennen), mocht dat de pret niet drukken. Het bitterzoete liefdesverhaal, de geschiedenis van Cyprus én de unieke vertelstem van de vijgenboom zijn de ingrediënten die het tot een succes maken. Het boek is een absolute aanrader.

Beoordeling